12شهریور ماه به عنوان روز بهورز نامگذاری شده است در چنین روزی در سال 1363 وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی وقت با هدف کمک رسانی هر چه بیشتر به بیماران روستایی وهمچنین در جهت تحقق یکی از اهداف مقدس انقلاب اسلامی مبنی بر فقر زدایی از روستاها دست به تاسیس خانه هایی با نام خانه بهداشت زد و در جهت تامین کادر متخصصاین خانه ها به تربیت افرادی همت گمارد که بهورز نام گرفتند . کاهش میزان مرگ و میردر روستا ها ، جلوگیری از عوارض حاملگی های متعدد ،واکسیانسیون کودکان ، آموزشمادران و...از جمله مهمترین فعالیت های بهورزان است .
به دنبال تحقیق گسترده ای که وزارت بهداشت در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی، برای آگاهی از وضعیت خدمات بهداشتی و درمانی انجام داد، این نتیجه به دست آمد که چهل درصد از مرگ و میرهای کشور در ۵ سال اول زندگی کودکان اتفاق می افتد و هشتاد درصد آن نیز در یک سال اول زندگی است. بنابراین می توان با آموزش های عمدتا ساده و اولیه از وقوع این مرگ و میرها جلوگیری کرد.
این نتایج سرآغاز تلاش در مسیر راه اندازی شبکه های بهداشتی درمانی به نام “خانه بهداشت” در روستاهای کشور و تربیت نیروهای اصیل و بومی به نام “بهورز” شد.
بهورزان در ارتباطی صمیمی با مادران روستایی و تلاشی گسترده، توانسته اند میزان مرگ و میر مادران را به علت عوارض حاملگی و زایمان، از ۱۴۰ مورد در ۱۰۰ هزار تولد زنده در سال ۱۳۶۳ به ۵۴ مورد در ۱۰۰ هزار تولد زنده در سال ۱۳۷۰ کاهش دهند و این به معنای جلوگیری از مرگ ۱۷۲۰ مادر در سال است. این آمار در سال های بعد نیز پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است. همچنین مرگ و میر کودکان زیر پنج سال نیز از ۲۰۰ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر به ۲۵ نفر در ۱۰۰۰ نفر کاهش یافته است.واکسیناسیون کودکان و آموزش مادران در زمینه رعایت بهداشت، از مهم ترین وظایف بهورزان می باشد.
از این رو در راستای تکریم و بزرگداشت بهورزان زحمتکش، روز دوازدهم شهریور هر سال، با عنوان روز بهورز، نامگذاری شده است.
تلاش بهورزان در دور افتاده ترین روستاهای کشور موجب می شود خدمات بهداشتی لازم به روستاییان ارایه گردد و به این وسیله از اشاعه بیماری در جامعه جلوگیری شود. با این وصف بهورزان نه تنها موجب سلامت روستاییان می شوند، بلکه به تامین سلامت جامعه شهری نیز کمک میکنند، زیرا بیماری حد و مرز نمی شناسد و در صورت عدم رعایت بهداشت و عدم ارایه مراقبت های بهداشتی در شهر و روستا، فقیر و غنی در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری ها قرار خواهند گرفت، لذا اجر معنوی برای این عزیزان بهترین پاداش و قدردانی است.نقش بهورزان در سلامت جامعه حیاتی است. امروز که ما شاهد کاهش مرگ و میر مادران و کودکان هستیم، باید همه را مرهون زحمات و تلاش بهورزان بدانیم، زیرا ارتقای شاخص های بهداشتی کشور در گروی تلاش و فعالیت این عزیزان است.