به گزارش روابط عمومی مرکز آموزشی،تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی، دکترفریبرز فرسا د متخصص داروسا زی بالینی فارموکوتراپی و مسئول بالینی بخش خدمات ومراقبت های دارویی شهید رجایی و دبیر انجمن علمی داروسازان ایران گفت:این طرح که در بخش خدمات ومراقبت های دارویی مرکز قلب شهید رجایی در دست اجرا و پیاده سازی می باشد "فرمولر هوشمند قلب "نام گرفته است بعنوا ن مقدمه لازم به توضیح است که اصولا"در بخشهای دارویی مراکزدرمانی وظیفه اولیه در واحد لجستیک و تامین اقلام دارویی می باشد. ولی وقتی از منظر خدمات بالینی به این بخشها نگاه می کنیم ، ضرورت تدوین فرمولر دارویی بعنوان اولین وظائف ظاهر می گردد . فرمولر دارویی در نگاه اول ،مجموعه فهرستی کامل از کل اقلام دارویی مصرفی در یک مرکز درمانی است و علاوه برلیستی از کل اقلام داروی ،دارای اطلاعاتی نظیر اسم دارو و شکل وقدرت دارو،کارخانه سازنده و بحث تداخلات عمده و سازگارهای دارویی و بحث عوازض سوء دارویی می باشد .وجود این فهرست و اطلاعات مربوطه بصورت یک نرم افزار متنی(Textual) عموما" در مراکز درمانی، یا سابقه نداشته یا اگر بوده به طوری ناقص و مراحل ابتدای بوده است . کاری که ما در مرکز با مساعدت ریاست محترم مرکز جناب آقای دکتر جلالی شروع کرده ایم یک پروژه سه مرحله ای است که با یاری گرفتن از اساتید ، دستیاران و دانشجویان داروسازی و مشاور ه و همکاری با اساتید داخلی قلب و بخش جراحی و بیهوشی در حال انجام است . در وهله اول بدنبال این هستیم که متن این فرمولر قلب که دربرگیرنده کلیه اقلام دارویی وشبه داروی موجود در ایران است رااز منابع و اطلاعات ردهء سوم دارویی(Tertiary source)جمع آوری،انتخاب و تدوین کنیم و در مرحله دوم این اطلاعات رابکمک متخصصین رایانه ای مرکز بصورت نرم افزاری و قابل پیاده شدن بروی تلفن های هوشمند ، ایپد و آیفون قرار می دهیم . بصورتی که هر یک از استادان درمرکز بدانند چه اشکال دارویی در مرکز وجود دارد و درکنار آن چه عوارض حساس و اخطارهای تازه ای در مورد مصرف این اقلام دارویی را در نظر داشته باشند. از چه مراکزی از داخل و خارج کشور تامین می شود و با چه قیمتی به دست بیمار می رسد و چه تداخلات و عوارض سویی در پی دارد.این باعث می شود که بسیاری از مشکلاتی که در درمانگاه وجود داردمثل اسامی دارو، و اشکال دارویی پیشگیری شود و کیفیت خدمات درمانی ارتقا پیدا کند .یک بعد اساسی در مراکز درمانی دانشگاهی بخش آموزش است که با اجرای طرح اول و دوم از بسیاری از مشکلات جلو گیری میشود بنوعی این فرمولر یک مرکز اطلاعات دارویی سیار خواهد بود که می تواند حتی نقش مهمی در کنترل مسمومیت ها داشته باشد . بسیاری از موارد ضرورتی به داشتن یک فارماکوپه مفصل و متنوع نیست .استاد و دستیار ما نیاز به اطلاعاتی سریع ،مفید و صریح دارد که بصورت quick referencدر اختیار ش باشد . بر همین اساس پروژه فرمولر هوشمند قلب که با حمایت ریاست محترم مرکز طراحی شده است در قالب یک طرح سه نسازی به مرحله اجرا گذاشته شده است . در مرحله اول کلیه منابع و اطلاعات داروی لازم تعیین و خریداری شده است .
دکتر فرساد در ادامه افزود:پس از طر احی road mapاطلاعاتی از منابع مختلف ، دستیاران و دانشجویان داروسازی شاغل در این طرح، نسبت به استخراج این اطلاعات از منابع اطلاعاتی داروی و برگردان آنها بزبان فارسی صورت خواهد گرفت. تائید نهایی متن با نظراساتید فارماکوتراپی ، داخلی قلب ، جراحی و بیهوشی صورت خواهد گرفت .
در پایان فاز اول مطالعه، که تا مهر ماه سال جاری به بهره برداری خواهد رسید ، فرمولر داروی قلب (بصورت TEXTUAL )آماده استفاده خواهد بود .
فاز دوم این طرح شامل تبدیل متون ،پیاده و تدوین شده به نرم افزاری و قابل ریخته شدن برروی مدیاهای اطلاعاتی نظیر تلفنهای هوشمند ،آیپدو آیفون بنحوی که بسهولت (user friendly)قابل استفاده کاربر باشد آماده می گردد . این مرحله نیز طوری برنام ریزی شده که تا زمستان سال جاری قابل بهره برداری خواهد بود .
فاز سوم این طرح که بخش اصلی آن می باشد طراحی وپیاده سازی این فرمولر قلب بطور هوشمند بطریقی که در بخش هایی ویژه مرکز قلب شهید رجایی قابل استفاده باشد خواهد بود
درمر حله سوم تبدیل اطلاعات دارویی با استفاده از تجربیات بخشITورایانه مرکز بصورت هوشمند است این اطلاعات بعد از اینکه تدوین شد و روی دستگاه هوشمند و کامپیوتری پیاده شد قابلیت این را داشته باشد که بصورت هوشمند ارائه شود در حال حاضربرای اجرای این پروژه دو بخش ویژهICVمدیکال وCCUG را بصورت پایلت انتخاب شده که بعد از اجرا موفقیت آمیز مرحله 1و2 بصورت آزمایشی اطلاعات دارویی را همزمان روی تخت های این بخش های ویژه اجرا کنیم.
برای تجسم بهتر بعنوان مثال بیماری که تحت تزریق و مصرف داروی اینوتروپ خاصی در بخش ویژه هست با انتقال اطلاعات بصورت هوشمند، پرستار مربوطه در خصوص میزان سرعت آنفوزیون و سازگاری محلول های تزریقی و تجویزی بصورت همزمان با این دارو و تداخلات و عوارض حاد احتمالی که با این دارو خود در زمان واقعی (real time) بصورت همزمان اطلاع پیدا می کندو در هر لحظه که از چار چوب بالینی و اطلاعاتی خارج شود، دستگاه ،هشدار به مانیتورینگ بخش ارسال می کند و به این ترتیب اداره بالینی بیمار با نظارت تکنسین و پزشک مربوطه دقیق تر و با کیفیت بالاتر خواهد بودلازم به تذکر است بهیچ وجه در این روش بدنبال خذف یا کم رنگ کردن نقش پزشک و نرس از نظر تشخیص درمان نیستسم بلکه آنچه این روش بیشتر بدنیال آن است پایش بهتر درمان (Clinical monitoring )است .
در واقع اصل این سرویس از شاخه از علوم اطلاعاتی به نام Entology سر چشمه می گیرد که در حال حاضر در بیمارستان دانشگاهی تگزاس در آمریکا فاز اجرایی آن در حال انجام است.
و ما در قالب یک همکاری مشترک در چار چوب دفتر حاکمیت بالینی مرکز قلب شیهد رجایی می خواهیم اجرای آزمایشی آن را دراین مرکز شروع کنیم .
مانیتورینگ هوشمند وضعیت بیمار در بخش ویژه، در نوع خودش یک نو آوری و ابتکار در سطح کشور محسوب می شود و نتایج این طرح را در قالب پرپوزال پژوهشی به جشنوار خوارزمی ارائه خواهد شد در کنار آن برنامه آموزش بخش پرستاری و دستیارا ن قلب را جهت آشنایی با حوادث و مخاطرات دارویی داریم .که بصورت برنامه های آموزشی توسط همکاران دارو سازی بالینی در مرکز پیاده و اجرا می شود.
توضیح آنکه در بسیاری از مواقع اطلاعات دارویی را داریم و با حجم زیادی از اطلاعات مواجهیم که عموما" بسیاری از موارد آن غیرضروری است . هدف مرحله سوم حذف زوائد در موارد غیر ضروری و ارائه مورد در خواستی در real timeبنحوی که مد نظر کاربر که تکنسین ،دستیار و نرس بخش ویژه می باشد خواهد بود. امید است که با تمهیداتی که در بخش IT وطراحی علمی دارویی فرمولر و هماهنگ سازیهای مربوطه بتوانیم یک فرمولر هوشمند و اجرایی در بخشهای ویژه را که به ارتقاء کیفیت خدمات درمانی منجر خواهد شد داشته باشیم .
وی در انتها از مساعدت و زحمات بیدریغ ریاست مرکز دکتر علیرضاجلالی که مشوق و پشتیبان این برنامه از بدو طراحی تا این لحظه بودند و همچنین از مسئول هسته نوآوری مرکز دکتر نیک پژوه تشکر و قدر دانی کرد.
خبرنگار:معصومه قدیری
عکس از: پیام احمدی کاشانی
