دکتر علی واشقانی فراهانی رئیس دپارتمان پیشگیری و ارتقاء سلامت قلب وعروق مرکز آموزشی، تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی در مصاحبه ی اختصاصی با روابط عمومی مرکز به تشریح ارتباط بیماری های قلبی و عروقی با آلودگی هوا پرداخت:
ایشان در ابتدا بیان نمود در بررسیهای سازمانهای جهانی سالیانه حدود 800000 مرگ در جهان به علت آلودگی هوا اتفاق میافتد وبطور مثال مطالعات در تعدادی از شهرهای بزرگ مانند لندن نشان داد که از هر 50 سکته قلبی یک مورد با آلودگی هوا تحریک وشروع شده است .
ریزگردها موجود در هوای آلوده انواع مختلفی دارند، بعضی از این ریزگردها که بیشترین اثر را بر روی سیستم قلبی عروقی بدن دارند، آنهایی هستند که در اصطلاح PM10 یا ریزگردهایی اند که قطری کمتر از ده میکرون دارند. بعضی از این ریزگردها در واقع ظریف ترند که به آنها ریزگردهای ظریفFINE) ) گفته می شود که بین 1/0 تا 5/2 میکرون هستند. نوع دیگری از این ریزگردها اولترافاین هستند، این ریزگردها در واقع قطرشان زیر 1/0 میکرون است. ریزگردهای اولترا فاین می توانند از طریق سیستم تنفسی وارد گردش خون شوند و اثر مستقیمی بر این سیستم داشته باشند. ولی فرم های دیگر با تاثیری که روی ریه می گذارند باعث می شوند که یک سری مواد حد واسط (Mediator) ترشح شوند و آنها وارد گردش خون شده و از این طریق اثرات مخرب خود را می گذارند. تمام ریزگردها می توانند با مکانیسم های بیولوژیک متفاوت اثرات نامطلوب بر سیستم قلب و عروق داشته باشند.
ریزگردها موجود در هوای آلوده به واسطه ترشح مواد التهابی در ریه باعث ایجاد اختلالات انعقادی ، افزایش ترمبوز و اختلالات اندوتلیال عروق و انقباض شریان ها می شوند و از طرفی با افزایش ضربان قلب ، افزایش فشارخون و کاهش تغییرات ضربان قلب طبیعی زمینه را برای تنگی عروق کرونر، سکته های قلبی و آریتمی های قلبی مساعد می کنند.
آلودکی هوا می تواند اثرات حاد و مزمن داشته باشد اگر شخصی در معرض آلودگی هوا به صورت گذرا قرار بگیرد دچاریک سری اثرات حاد مثل عدم ثبات پلاک آتروم (پلاک های تنگی عروق) و افزایش فشارخون وتعداد ضربان قلب می شود مطالعات نشان داده است در زمانهایی که آلودگی هوا در مرز تهدید می باشد احتمال سکته قلبی و اختلالات ریتم قلب و مرگ ناگهانی افزایش پیدا می کند. بیماران نارسایی قلب دچار حملات بیشتر تنگی نفس می شوند و افراد بیشتری دچار اختلالات ریتم قلبی می گردند.
همچنین کسانی که بصورت مزمن و طولانی در معرض آلودگی هوا قرار می گیرند، ممکن است بخاطر نقش التهابی ماندگاری که ریزگردها دارند، سیر ایجاد تنگی های عروق کرونردر آنها سریعتر گردد.
دکتر واشقانی رئیس دپارتمان پیشگیری و ارتقاء سلامت مرکز قلب و عروق شهید رجایی افزود روزهایی که آلودگی هوا در محدوده تهدید و یا خطر است. به تمام کسانی که بیماری های قلبی بخصوص تنگی عروق کرونر، نارسایی قلب، اختلالات ریتم و فشارخون بالا دارند توصیه می شود از محیط های با آلود گی بیشتر دور شوند و دیگر عوامل خطری که برای بیماری شان وجود دارد را با شدت بیشتری کنترل کنند.
رئیس دپارتمان پیشگیری و ارتقاء و سلامت مرکز قلب و عروق شهید رجایی در ادامه گفت: توصیه ما برای کسانی که دچار یک مشکل حاد قلبی می شوند همان توصیه های عمومی ومراجعه بموقع به مراکز درمانی است. بطور مثال اگر بیماری با نارسایی قلب دچار تنگی نفس شدید شد، بهتر است به اورژانس مراکز تخصصی که پزشک مقیم قلب دارند مراجعه کنند و فرصت درمانشان را هدر ندهند. مطالعات نشان داده ، بیمارانی که به مراکز با تعداد مراجعه بیشتر و دارای پزشک متخصص مقیم مراجعه می کنند درمقایسه با مراکزی که متخصص مقیم ندارند و یا حجم مراجعه کمتری دارند سود بیشتری می برند. بعضی ازبیماران مراجعه به بیمارستانهای خلوت را ترجیح میدهند، در صورتی که معمولا مراکز بیمارستانی دانشگاهی و تخصصی به خاطر دسترسی به متخصصینی که بتوانند درمانهای قطعی و به موقع را انجام دهند بهترهستند.
در ادامه ایشان افزود توصیه می شود با توجه به اینکه فعالیت فیزیکی برای بیماران قلبی ضروری است در زمان هایی که آلودگی هوا در محدوده تهدید و خطر است فعالیت فیزیکی خود را در منزل که آلودگی نسبت به میزان آلودگی خارج از آنجا کمتر است انجام دهند.
خبرنگار: سید امیر حسین میرکمال